Coraz liczniejsze staje się grono Włochów, którzy z różnych względów decydują się na zamieszkanie za granicą: jedni otrzymali kuszącą ofertę pracy, drudzy postanowili pozostać blisko osoby, którą pokochali lub po prostu zostali oczarowani przez kulturę i styl życia obcego kraju. Wśród obowiązków obywatelskich mieszkańca Włoch, który zdecydował się wyjechać i osiąść za granicą, jest uregulowanie swojej sytuacji ewidencyjnej i fiskalnej poprzez wpisanie się do rejestru AIRE, tj. “Anagrafe degli Italiani Residenti all’Estero” (Rejestr Włochów Zamieszkałych za Granicą).
AIRE jest rodzajem archiwum zawierającym dane osobowe wszystkich włoskich obywateli, którzy żyją poza granicami kraju przez okres dłuższy niż 12 miesięcy i które pozwala zweryfikować przemieszczanie się obywateli poza granicami jak i na terytorium Włoch. Nie muszą rejestrować się w AIRE ci obywatele, którzy udają się za granicę na czas określony nie przekraczający jednak dwunastu miesięcy lub którzy wyjeżdżają za granicę do prac sezonowych. Jednakże wpis do AIRE jest obowiązkowy i następuje w dwojaki sposób: mieszkaniec Włoch sam spontanicznie deklaruje swój zamiar rezydowania za granicą dłużej niż przez ww. czas lub jego pobyt za granicą zostaje uregulowany z urzędu, w przypadku gdy odpowiednie organy zadecydują, że zostały spełnione warunki o wpisaniu do rejestru.
Zgodnie z prawem, deklaracja o przeniesieniu miejsca zamieszkania za granicą musi zostać złożona przez zainteresowaną osobę w odpowiednim Konsulacie w ciągu 90 dni od daty opuszczenia kraju. Można wpisać się do AIRE zarówno przed wyjazdem jak i po przyjeździe do wybranego kraju. Jeśli chce się to zrobić przed podróżą należy przedłożyć wniosek w urzędzie ostatniego miejsca zamieszkania. Należy zdeklarować chęć zamieszkania poza granicami państwa włoskiego przez okres dłuższy niż 12 miesięcy. Władze gminy odnotują wniosek obywatela oraz jego przyszły adres zamieszkania w rejestrze skreśleń ewidencyjnych oraz w rejestrze AIRE. Wówczas urząd gminy będzie oczekiwał od Konsulatu przyszłego kraju zamieszkania dokumentu, który potwierdzi wpis na miejscu. Jedynie wówczas obywatel będzie widniał jako wpisany do AIRE.
Ci którzy zdecydują się na wpis do AIRE w nowym kraju zamieszkania, powinni udać się do właściwego Konsulatu i wypełnić odpowiedni formularz zgłoszeniowy, posiadając przy sobie ważny dokument tożsamości (paszport, dowód osobisty lub prawo jazdy) oraz dokument potwierdzający zamieszkanie. Niektóre Konsulaty wymagają dodatkowych zaświadczeń, aby potwierdzić fakt, że dany obywatel rzeczywiście mieszka za granicą. Może się więc zdarzyć, że zostaniecie poproszeni o zaświadczenie od pracodawcy na miejscu lub o akt małżeństwa. Na stronach internetowych Ambasady i Konsulatów można pobrać formularz on-line; chodzi o dokument łatwy do wypełnienia, który pozwoli także zarejestrować ewentualnych członków rodziny, którzy żyją z danym obywatelem za granicą. Konsulat wysyła ten formularz do urzędu ostatniego miejsca zamieszkania, który odnotowuje zaistniały wpis do AIRE oraz informuje o tym narodowy oddział AIRE.
Aby wpisać się do AIRE w Polsce należy udać się do Kancelarii Konsularnej w Warszawie, która mieści się przy ulicy Jasnej 19. Możliwa jest również rejestracja drogą pocztową lub przez faks. W tym wypadku do wypełnionego formularza zgłoszeniowego i kopii dokumentu tożsamości należy dołączyć kopię aktu urodzenia i zezwolenia na zamieszkanie wydanego przez przynależny Urząd Wojewódzki.
Wraz z wpisem do AIRE włoski obywatel może korzystać z pewnych przywilejów. Zaczynając od tego, że ma prawo do głosowania na odległość, bycia zwolnionym z podatku VAT na towary zakupione we Włoszech i przywiezione do Polski oraz do zwolnienia z opłat celnych na produkty w momencie powrotu do ojczyzny. Ponadto, Konsulat gwarantuje wpisanym obywatelom pomoc przy załatwianiu formalności administracyjnych, które zwyczajowo wykonuje się we Włoszech (wydanie zaświadczeń ewidencyjnych, dostarczenie zaświadczeń o zamieszkaniu, odnowienie paszportu).
Należy jednak podkreślić, że wpisując się do AIRE dany obywatel straci prawo do ubezpieczenia zdrowotnego we Włoszech, to oznacza, że nie będzie miał już prawa do korzystania ze świadczeń medycznych, bezpłatnego pobytu w szpitalu czy do zakupu leków refundowanych.
Po wpisie do AIRE zmieni się również w konsekwencji miejsce rozliczeń podatkowych. Gdzie zatem będzie płacił podatki włoski obywatel zamieszkały za granicą? Włoch wpisany do rejestru AIRE zapłaci podatki w kraju, w którym żyje jeśli miejsce jego stałego zamieszkania jest za granicą i pracuje on w zagranicznej firmie, która wypłaca wynagrodzenie za granicą lub jeśli uprawia wolny zawód i pracuje wyłącznie dla zagranicznych zleceniodawców, którzy dokonują przelewów na jego zagraniczne konto. Włoski obywatel wpisany do AIRE zapłaci podatki we Włoszech tylko w przypadku gdy mieszka za granicą, ale pracuje we włoskiej firmie, z którą podpisał umowę we Włoszech. Temat wspólnotowego i międzynarodowego systemu rozliczeń podatkowych jest bardzo rozległy, dodatkowe informacje znajdują się na stronie włoskiego Ministerstwa Finansów: LINK
