Wizerunek Włoch w popkulturze często kojarzony jest z jedzeniem. Z jedzeniem, którym rozkoszujemy się podczas upalnych letnich wieczorów w towarzystwie przyjaciół, dobrego wina, spędzając godziny przy stole. Powstało wiele książek i filmów, które mitologizują Włochy i to, co może zrobić z człowiekiem jedna wyprawa do Italii.
Schemat jest podobny: bohater wyjeżdża, aby coś zmienić w swoim życiu/odpocząć/odnaleźć siebie na nowo. Zasiada do dania z makaronem i nagle wszystko się zmienia. Najpopularniejszą powieścią wykorzystująca taki schemat jest książka autorstwa Elizabeth Gilbert „Jedz, módl się, kochaj”, w której włoska kuchnia miała decydujący wpływ na przemianę głównej bohaterki. Stała się ona światowym bestsellerem (ponad 10 milionów sprzedanych egzemplarzy) i doczekała się adaptacji filmowej. Wszystkie te „wielkie”, pompatyczne historie, pisane na temat włoskiego jedzenia, jednych mogą dystansować, a innych zachęcić do kupienia biletu w jedną stronę do słonecznej Italii. Ile więc prawdy w „magicznym” działaniu kuchni włoskiej? Schodząc nieco na ziemię i odkładając sprawy duchowych przemian na bok, możemy na pewno stwierdzić, że dieta Włochów niesie wiele korzyści zdrowotnych. Co ciekawe, bardzo podobne korzyści zdrowotne można uzyskać, praktykując filozofię żywienia, o której jest ostatnio coraz głośniej: mindful eating.
Mindful eating jest częścią „sztuki uważności” czyli mindfulness, która polega na byciu „tu i teraz”, skoncentrowaniu się na zewnętrznych oraz wewnętrznych bodźcach. J. Kabat-Zinn, jeden z najbardziej znanych popularyzatorów mindfulness, opisywał ją jako „świadomość wyłaniającą się w wyniku kierowania uwagi w sposób celowy, nieosądzający, na chwilę bieżącą”. Mindful eating jest natomiast skupieniem tej filozofii wokół jedzenia. Chodzi więc o to, aby jedząc uważnie, bez pośpiechu, poświęcając czynności jedzenia miejsce i czas w naszej codzienności, poprawić zdrowie fizyczne, oraz psychiczne. W swojej najbardziej zaawansowanej formie, mindful eating jest wręcz medytacją nad jedzeniem poprzez skupienie uwagi na fakturze, wszystkich smakach i zapachach dania oraz powolnym jedzeniu. Praktyka ta niesie ze sobą wiele korzyści. Dla przykładu, badanie przeprowadzone przez naukowców z Columbia University wykazało, że ludzie jedzący w sposób uważny często mają niższy poziom glukozy i cholesterolu oraz lepsze ciśnienie krwi, niż ci, którzy jedzą w biegu. Największą przeszkodą dla współczesnego człowieka, aby zacząć praktykować mindful eating jest właśnie czas, którego stale mu brakuje. Zapomina przy tym, że dbając o drobne czynności w ciągu dnia, dba o swoją przyszłość, o zdrowie fizyczne i psychiczne.
Jak wynika z danych OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) średnio najwięcej czasu w ciągu dnia na jedzenie i picie (ponad 2 godziny) poświęcają Włosi oraz Francuzi. Zwraca to uwagę na fakt, że posiłek nie jest dla Włochów tylko jednym z obowiązków do wykonania. Jest również przyjemnością, rzeczą, której warto jest poświęcić czas. Zazwyczaj wykonywana o stałych porach dnia, często w towarzystwie rodziny lub przyjaciół, nabrała większego znaczenia niż w innych krajach. Stało się tak, ponieważ sztuka kulinarna jest nie tylko ważnym elementem włoskiej codzienności, ale również kultury. Ma to niewątpliwie związek z lokalnym patriotyzmem Włochów (wynikającym prawdopodobnie z późnego zjednoczenia kraju), który przejawia się silnym przywiązaniem do produktów regionu, z którego się pochodzi. Regionalne przepisy traktowane są bardzo poważnie, a ich modyfikacje nie są mile widziane. To również ma wpływ na uczucie, jakim Włosi darzą jedzenie. Jedząc, nie tylko zaspokajają głód i spędzają miło czas, ale również celebrują swoje pochodzenie. Ważna jest również uwaga, z jaką jedzą. Podczas posiłku rozmawiają często o tym, co mają na talerzach, a dobrze przyrządzone danie potrafi ą szczerze docenić. Są więc „tu i teraz” i postępują według jednej z zasad mindful eating, nawet o tym nie wiedząc.
W dzisiejszym świecie nie jest łatwo być „mindful”. Wraz z postępem technologicznym przyspiesza nasze życie i coraz trudniej jest poświęcić drogocenny czas na dbanie o siebie.
W momencie kiedy przerastają nas podstawy higieny posiłku, nie myślimy nawet o skupieniu uwagi na fakturze, smaku czy zapachu naszego dania. Walkę z bagatelizowaniem praktyk żywieniowych prowadzi organizacja Slow Food, założona w 1989 przez Carlo Petriniego. Zrzesza ona miliony ludzi z ponad 160 krajów i zajmuje się edukacją oraz działaniem w zakresie zapobiegania zanikowi tradycji kulinarnych. Walczy z filozofią szybkiego stylu życia i zmniejszającym się zainteresowaniem ludzi ich wyborami żywieniowymi.
Bycie uważnym podczas czynności jedzenia jest dla Włochów naturalne, więc nawet nie wykorzystując tej praktyki świadomie, czerpią wiele korzyści zdrowotnych. Ten styl jedzenia jest idealnym rozwiązaniem dla ludzi, którzy nie mają czasu na stosowanie zaawansowanych technik medytacji. Nie tylko z uwagi na fakty, które wykazują, że jest on korzystny dla naszego zdrowia, ale również na mity, które pomagają nam celebrować kuchnię włoską. Nie musimy więc medytować nad każdym posiłkiem, aby być zdrowszym, ponieważ łatwiejsza i bardziej dostępna forma praktyki uważności jest na wyciągnięcie ręki.
