To naprawdę niezwykle interesujące, że światowy rynek szampana, który utrzymują trzy wielkie francuskie firmy, został stworzony przez kobiety. Trzy młode wdowy, które uwierzyły w swoje siły i zaryzykowały wszystko co posiadały, by stworzyć wiekopomne imperia, w czasie kiedy nie tylko rynek, ale również życie kobiet, były całkowicie w rękach mężczyzn.
Barbe Nicole Clicquot-Ponsardin (1777-1866)
Córka bogatego kupca z Reims Barbe-Nicole Ponsardin w wieku 22 lat poślubiła François Clicquot, syna Philippe Clicquot. Mąż zmarł w 1805 roku na gorączkę złośliwą pozostawiając zaledwie 27-letniej wdowie winnicę, która w tamtym czasie produkowała ok. 100.000 butelek rocznie. Inteligentna, posiadająca pieniądze i energię, la Veuve (wdowa) Clicquot była kobietą zdeterminowaną i odważną, aby zmierzyć się z wyzwaniem. Przejęła zarządzanie własnością rodziny i została jedną z pierwszych kobiet przedsiębiorców w czasach współczesnych. Wiele razy ryzykowała porażką i była dręczona przez bankierów, którzy nie dawali jej kredytu, przez zmiany systemu i kryzysy ekonomiczne.
Śledziła zmiany w swojej firmie zawsze osobiście, rekrutowała personel, nadzorowała transporty aż do miejsca załadunku, żeby negocjować z wojskami okupacyjnymi. Zawsze prawdziwa perfekcjonistka, w 1816 roku wynalazła table de remuage, pierwszy stół, który pochyla butelki sprawiając, że osad stopniowo spływa w stronę szyjki butelki, czyniąc szampan przejrzystym i znacznie szlachetniejszym. Jest to metoda szampańska, dzięki której wino pozostaje jasne i przejrzyste. Barbe-Nicole potrafiła ją utrzymać w sekrecie przez 15 lat w mieście, gdzie wszyscy się znali. Być może było to spowodowane tym, że dzieliła się zyskami z personelem. Sukces sprzedaży był natychmiastowy. Firma rozrosła się i zaczęła nabywać najlepsze winnice w regionie, aby zaspokoić rosnące zapotrzebowanie. W 1821 roku wzięła na staż młodego Edouard Werlé, któremu w 1841 roku pozostawiła kierownictwo w firmie, która sprzedawała pół miliona butelek rocznie (w momencie jej śmierci liczba ta wzrosła do ponad 760.000 butelek). W 1843 Barbe-Nicole wycofała się do neorenesansowego zamku Boursault i zmarła tam w wieku 89 lat.
Louise Pommery (1819-1890)
Louise Pommery, a dokładnie Jeanne Alexandrine Louise Melin, była córką ziemian z regionu Ardenów. W 1839 roku poślubiła Louisa Pommery’ego, właściciela domu szampana Pommery-Greno. Żona, zmarłego przedwcześnie w 1858 roku Louisa, zostaje wdową w wieku 39 lat. Inteligentna i energiczna kobieta, jaką była Louise Pommery, bada dokładnie komercyjny sukces wielkiej marki veuve Clicquota i deklaruje publicznie: „Ja, pani Pommery… Postanawiam, w zastępstwie mojego zmarłego męża, kontynuować prowadzenie firmy!„
Pod przewodnictwem pani Pommery działalność znacznie wzrosła. Ujawnia się prawdziwy geniusz w prowadzeniu biznesu: Louise zmienia smak szampana, wyczuwając, że przyszłość przyniesie uznanie nie dla słodkich win o łagodnym posmaku, jakże wówczas popularnych, ale dla cierpkich, wytrawnych trunków, idealnych do posiłków. Sukces na nią czekał: aby otrzymać najlepsze wina, zarządziła wykopanie 18 kilometrów tuneli w starożytnych kopalniach gipsowych, aby trunki mogły dojrzewać w odpowiednich warunkach. Rodzina Pommery zachowała prawo własności do domu szampana do 1979 roku, kiedy to firma została przejęta przez luksusowego giganta.
Lily Bollinger (1899-1977)
Firma Bollinger została założona w 1829 roku, w samym sercu Szampanii, przez Niemca, Jacquesa Josepha Bollingera. W 1923 roku wnuk założyciela Jacquesa Josepha, Jacques Bollinger, który prowadził firmę, poślubił Elizabeth Law de Lauriston Boubers, zwaną Lily. Po śmierci Jacquesa w 1941 r., bezdzietna wdowa stanęła na czele rodzinnej firmy aż do swojej śmierci. Lily Bollinger została zapamiętana jako kobieta energiczna, oryginalna, miła; przemierzała pola winnic rowerem, a gdy pewien dziennikarz zapytał ją czy kocha szampana, którego produkuje, odparła: „…piję, gdy jestem szczęśliwa i kiedy jestem smutna… Niekiedy piję też w samotności, a w towarzystwie uważam to za czynność obowiązkową. W innych okolicznościach nie sięgam po szampana, chyba że jestem spragniona…”. Nawet w trudnych latach drugiej wojny światowej Lily niestrudzenie kontynuuje promocję i rozwój swojej firmy. Robotników do pracy niełatwo znaleźć – mężczyźni albo są wojskowymi albo więźniami. Lily zatem zajmuje się wszystkim, od winnic po pracę w piwnicach i wysyłkę, nie tracąc nigdy wielkiego optymizmu. Wierna tradycyjnym metodom, nawet jeśli wydają się przestarzałe, mawia: „… jakość moich win jest tego dowodem„.
Kobiety – istne personae non gratae w piwnicach i kopalniach (sama ich obecność miała zamieniać wino w ocet) – po raz kolejny odnalazły dla siebie zasłużoną rolę i miejsce w męskim wszechświecie, udowadniając, że miłość i kultura wina nie są wyłącznym przywilejem dla jednej tylko płci. Étoiles de Champagne, wdowy Clicquot, Pommery i Bollinger udoskonaliły i podniosły prestiż szampana. Odwróciły własne przeznaczenie, inspirując inne wdowy (Apolline Henriot, Augusta Devaux, Mathilde Perrier, Camille Olry-Roederer) i zachęcając kobiety (producentki win, specjalistki w zakresie agronomii, plantatorki winorośli, właścicielki winiarni, dyrektorki artystyczne, restauratorki) do uniesienia kieliszka i do nadania temu trunkowi kobiecego tonu.
tłumaczenie pl: Klaudia Skórska i Magda Karolina Romanow-Filim
