Przyimki są istotnymi elementami gramatyki każdego języka, gdyż ustanawiają związek między poszczególnymi częściami zdania. W języku włoskim dzielą się na przyimki proste oraz przyimki ściągnięte i stanowią jedno z najtrudniejszych zagadnień właśnie dlatego, że nie zawsze konkretna reguła gramatyczna opisuje ich użycie. W tym numerze przedstawiamy niektóre zasady użycia przyimków IN oraz A.
A
Przyimka A używamy z czasownikami, które odpowiadają na pytanie gdzie? (dove?) (1) lub dokąd? (verso dove?) (2) oraz z czasownikami określającymi miejsce lub ruch, po których następuje nazwa miejscowości (3).
- Sono a casa. / Jestem w domu
- Vado a scuola. / Idę do szkoły
- Studio a Milano. / Studiuję w Mediolanie
Używa się go także, z rodzajnikiem lub bez, w połączeniu z następującymi rzeczownikami:
a teatro (do teatru), a pranzo (na obiad), a cena (na kolację), a colazione (na śniadanie), a letto (do łóżka), al bar (do baru), al cinema (do kina), al ristorante (do restauracji), al mare (nad morze), al parco (do parku), al porto (do portu), al mercato (na targ), alla stawione (na stację), alla posta (na pocztę), all’estero (za granicę), itp.
Wiele włoskich czasowników wymaga zastosowania właśnie przyimka A, gdy występuje po nich bezokolicznik odnoszący się do tego samego podmiotu. Przedstawiamy niektóre z nich:
- Vado a fare la spesa. (andare a fare qualcosa)
- Idę na zakupy (iść coś zrobić)
- Mi aiuti a fare questo compito? (aiutare qualcuno a fare qualcosa)
- Pomożesz mi zrobić to zadanie? (pomóc komuś coś zrobić)
- Ho imparato a parlare l’inglese in un anno. (imparare a fare qualcosa)
- Nauczyłem się mówić po angielsku w rok (nauczyć się coś robić)
- Mi sono abituata a vivere da sola. (abituarsi a fare qualcosa)
- Przyzwyczaiłam się żyć sama (przyzwyczaić się coś robić)
- Non riesco a ricordare il suo indirizzo. (riuscire a fare qualcosa)
- Nie potrafię zapamiętać jego adresu (być w stanie coś zrobić)
- Ho iniziato a leggere uno dei libri di Eco. (iniziare a fare qualcosa)
- Zacząłem czytać jedną z książek Eco (zacząć coś robić)
- Mi metto a studiare tra poco. (mettersi a fare qualcosa)
- Niedługo siadam do nauki (zacząć coś robić)
IN
Również przyimek prosty IN stosuje się przy określaniu miejsca, a więc odnosi się do pytań gdzie? i dokąd? W odróżnieniu do przyimka A używa się go przed nazwami określającymi państwa (4), place, ulice (6), regiony (5) i wielkie wyspy (6).
- Sono in Polonia. / Jestem w Polsce
- Tra un mese vado in Italia, precisamente in Toscana. / Za miesiąc jadę do Włoch, a dokładnie do Toskanii.
- I miei amici italiani abitano in Sicilia in via San Stefano 10. / Moi włoscy przyjaciele mieszkają na Sycylii przy ulicy San Stefano 10.
Przyimek IN występuję także z nazwami sklepów i określeniami miejsc, które kończą się na –ia lub –teca, jak: in libreria (w księgarni), in biblioteca (w bibliotece), in periferia (na peryferiach) lub in segreteria (w sekretariacie). Istnieje jednak cała seria rzeczowników, które nie należą do tej grupy, m.in.: in banca (w banku), in piscina (na basenie), in discoteca (na dyskotece), in palestra (w siłowni), in ufficio (w biurze), in chiesa (w kościele), in campagna (na wsi), in montagna (w górach), in edicola (w kiosku), in centro (w centrum), in vacanza (na wakacjach), in città (w mieście).
Wreszcie, przyimek ten stosujemy bez użycia rodzajnika i tylko przy liczbie pojedynczej, by wskazać środki transportu, z którego korzystamy (7).
- Viaggiare in treno è il modo migliore per scoprire il mondo. / Podróżowanie pociągiem to najlepszy sposób, by odkrywać świat.
