Galeria Uffizi i Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie rozpoczynają współpracę poświęconą historycznym kolekcjom cytrusów.
Projekt „Citri et Aurea” został pomyślany jako współpraca Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie z Galerią Uffizi – Ogrodami Boboli we Florencji w zakresie historycznych kolekcji cytrusów. Pierwsze wspólne działania zostaną podjęte w listopadzie 2019 r. w ramach wizyty studyjnej trójki polskich specjalistów we Florencji a ich realizacja została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu „Kultura Inspirująca”.
„Citri et Aurea” to projekt wieloletni, w ramach którego przeprowadzone zostaną badania historyczne nad związkami dworu księcia Kosmy III z dworem króla Jana III oraz nad wpływem włoskiej kultury ogrodniczej na wilanowską kolekcję cytrusów. Wyniki tychże badań posłużą opracowaniu publikacji i przygotowaniu wystawy czasowej prezentowanej w ogrodach obu partnerów.
Podstawą projektu są kontakty dworu wielkiego księcia Kosmy III z dworem króla Jana III nawiązane po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem, które zaowocowały przesłaniem ośmiu skrzyń roślin z Florencji do Warszawy w 1684 r. W XVI w. ogrody były kojarzone z mitologicznym złotym wiekiem, a w szczególności z jedenastą z dwunastu prac Herkulesa, w której heros musiał ukraść złote jabłka z sadu Hesperyd. Za pomocą rzeźb i fontann Medyceusze tworzyli w swoich założeniach programy symboliczne mające związać ich rodzinę z bohaterskimi cnotami i siłą Herkulesa. Ważnym elementem ogrodów stały się wówczas cytrusy, które utożsamiano ze złotymi jabłkami Hesperyd.
Motyw ten rozprzestrzenił się później w całej Europie, co zaowocowało powstaniem wielu znakomitych kolekcji cytrusów. Miano Polskiego Herkulesa (Hercules Polonus) towarzyszyło królowi Janowi III przez cały czas panowania (1674-1696) i znalazło odzwierciedlenie w jego letniej rezydencji w Wilanowie, zarówno w dekoracjach pałacu, jak i otaczającym go ogrodzie barokowym. Architekci i ogrodnicy stworzyli prawdziwy cytrusowy raj, który wraz z zespołem rzeźb gloryfikował postać króla Jana III.
Późniejsza zawierucha dziejowa doprowadziła do rozproszenia i utraty królewskiej kolekcji. Proces jej odtwarzania rozpoczęto w 2016 r.Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, chcąc kontynuować proces odtwarzania historycznych zbiorów cytrusów, nawiązało współpracę z Galerią Uffizi w 2019 r. Zarządzane przez muzeum Ogrody Boboli posiadają ich unikatową kolekcję, wśród których znajdują się gatunki i odmiany pochodzące jeszcze z czasów Medyceuszy.
