Realizowany z sukcesem od 2019 r. projekt „Citri et Aurea” rozwija się znakomicie, podobnie jak współpraca pomiędzy Galerią Uffizi a Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. We wrześniu 2020 r. w Warszawie odbędzie się specjalistyczne seminarium z udziałem pracowników historycznych rezydencji z Polski i Włoch, podczas którego zaprezentowane zostaną osiągnięcia obu krajów w konserwacji zabytkowych ogrodów i kolekcji cytrusów.
Umocnienie kontaktów dyplomatycznych pomiędzy dworami wielkiego księcia Toskanii Kosmy III Medyceusza i króla Jana III po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem zaowocowało przesłaniem do Wilanowa ośmiu skrzyń roślin w 1684 r. Wśród gatunków wymienionych w źródłach znajduje się m.in. cytryna lumia zwana Jabłkiem Adama (Citrus lumia ‘Pomum Adami’), wręczana w tamtych czasach w dowód przyjaźni. Delikatny transport pokonał ponad 1600 km trudnej drogi z Florencji do Warszawy. Niezwykła historia roślin sprzed prawie 340 lat stała się przyczynkiem do rozpoczęcia współpracy pomiędzy Ogrodami Boboli zarządzanymi przez Galerię Uffizi a Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie dotyczącej historycznych kolekcji cytrusów.
Ogrody Boboli mogą poszczycić się niezwykłą kolekcją cytrusów, uznawaną za jeden z najważniejszych zbiorów w Europie. Obejmuje ona przeszło 500 donic z drzewami cytrusowymi ok. 90 różnych odmian, spośród których ponad 20 stanowią dawne odmiany z czasów Medyceuszy. Do dziś rośliny utrzymywane są z zachowaniem tradycyjnych metod uprawy oraz toskańskiego rzemiosła.
Pracownicy Ogrodów Boboli swoją ekspercką wiedzą wesprą zespół muzeum w Wilanowie w realizacji niezwykle trudnego przedsięwzięcia – rekonstrukcji kolekcji historycznych odmian cytrusów. Proces jej odtwarzania rozpoczęto w 2016 r., gdy w ogrodzie barokowym pojawiło się 38 drzew pomarańczowych umieszczonych w charakterystycznych dębowych donicach malowanych w biało-zielone pasy. Wilanowska kolekcja liczy obecnie ponad 100 egzemplarzy cytrusów w 7 gatunkach i stanowi rzadki w Polsce zbiór drzew oranżeryjnych.
W pierwszym etapie projektu „Citri et Aurea”, zrealizowanym w 2019 r., troje pracowników wilanowskiego muzeum przybyło do Florencji z wizytą studyjną, aby zapoznać się z tradycyjnymi metodami uprawy oraz toskańskim rzemiosłem ogrodowym. Przyjazd stał się okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie konserwacji ogrodów historycznych i kolekcji drzew cytrusowych.
Podczas polsko-włoskiego seminarium ogrodowego online zaplanowanego w dniach 1–3 września zaprezentowane zostaną osiągnięcia instytucji obu krajów na polu konserwacji zabytkowych ogrodów i kolekcji cytrusów. To unikatowy przykład współpracy pomiędzy Polską a Włochami w obszarze sztuki ogrodowej.
Program wykładów:
Jacek Kuśmierski – Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Historia i przyszłość wilanowskiej kolekcji cytrusów
Łukasz Przybylak – Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Wilanowski ogród oranżeryjny – historia i perspektywy
Bianca Maria Landi, Paola Ruggieri – Ogrody Boboli, Florencja, Korzenie i przyszłość. Konserwacja, ochrona i rewaloryzacja Ogrodów Boboli
Gianni Simonti, Ogrody Boboli, Florencja, Historyczna kolekcja cytrusów Ogrodów Boboli z perspektywy 470 lat. Odmiany, architektura, materiały i metody uprawy na przestrzeni wieków
Monika Kordiukiewicz – Urząd Miejski w Białymstoku, Ogród Branickich w Białymstoku – 10 lat po rewaloryzacji
Agnieszka Chmielewska – Muzeum w Nieborowie i Arkadii, Ile prawdy jest w legendzie – fakty i mity dotyczące nieborowskiej kolekcji roślin cytrusowych
Beata Kańska – Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Oranżerie Łazienek Królewskich – fakty i legendy o kolekcjach roślin cytrusowych
Wystąpienia prelegentów zostaną nagrane i udostępnione na kanale YouTube Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Aktualne informacje o seminarium znajdują się na stronie: www.wilanow-palac.pl
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu „Kultura Inspirująca”. Parterem strategicznym jest Galeria Uffizi we Florencji. Inicjatywę wspierają: Instytut Polski w Rzymie, Stacja Naukowa Polskiej Akademii Nauk w Rzymie, Włoski Instytut Kultury w Warszawie, Europejski Szlak Ogrodów Historycznych i Polska Organizacja Turystyczna. Patronat medialny nad seminarium sprawuje Gazzetta Italia.
