Zawsze powtarzam, że język to nie tylko gramatyka, która owszem jest ważna, ale jeszcze ważniejsza jest znajomość wielu słów, wyrażeń i powiedzeń. Potem oczywiście bez gramatyki też nie wiele zdziałamy, ale należy znaleźć odpowiednią równowagę między obiema dziedzinami.
Niektóre wyrazy, pozornie łatwe, mogą stać się skomplikowane, ponieważ mają różne rodzaje w języku polskim i włoskim na przykład il libro (książka), po włosku jest męska a po polsku żeńska. Lub inne przykłady: la casa (dom), il pesce (ryba) czy la luna (księżyc), o którym było ostatnim razem. Jakie są tego konsekwencje?
Czasem mówiąc dopasowujemy automatycznie przymiotnik w rodzaju odpowiadającym naszemu językowi ojczystemu, ponieważ to naturalne, że mówiąc myślimy w języku ojczystym i w pewnym sensie tłumaczymy zdania w naszej głowie. Podobna sytuacja może się pojawić w przypadku wyrazów, które po włosku pojawiają się tylko w liczbie mnogiej lub tylko w pojedynczej, a po polsku jest dokładnie odwrotnie. Chciałabym pokazać wam kilka
takich przykładów:
- LA GENTE – to słowo, które zawsze jest w liczbie pojedynczej. Teoretycznie to łatwe, a praktycznie ten, kto w języku ojczystym używa tego samego słowa w liczbie mnogiej, po włosku czasem się myli. Tymczasem mówi się:
La gente va a teatro. Ludzie idą do teatru.
La gente non ha fatto niente. Ludzie nic nie zrobili.
To nie wszystko, ponieważ ten wyraz nie tylko jest w liczbie pojedynczej ale jest też rodzaju żeńskiego!
Vedi quella gente dall’altra parte della strada? Widzisz tych ludzi po drugiej stronie ulicy?
Molta gente è sorpresa. Dużo ludzi jest zdziwionych.
Tutta la gente era contenta. Wszyscy ludzie byli zadowoleni.
W tej sytuacji musimy poćwiczyć, żeby lepiej zapamiętać i zautomatyzować użycie. Można też używać słowa la persona, le persone (osoba, osoby), które mają po polsku ten sam rodzaj i liczbę. Powiedzmy sobie jednak szczerze, że trudno jest mówić po włosku unikając słowa „ludzie”.
Inne przykłady słów o tej samej cesze charakterystycznej to:
- LA PORTA – ten wyraz po włosku jest w liczbie pojedynczej i w formie żeńskiej, podczas gdy po polsku występuje tylko w liczbie mnogiej drzwi, a więc błędem jest automatyczne dobranie przymiotnika w liczbie mnogiej.
La porta è chiusa. Drzwi są zamknięte.
Vedi quella porta nera? Widzisz tamte czarne drzwi?
Non aprire la porta! Nie otwieraj drzwi. - Słowa l’UVA po włosku używa się w liczbie pojedynczej, żeby mówić o owocach, po polsku zaś stosuje się raczej formę liczby mnogiej.
Devo comprare l’uva. Muszę kupić winogrona.
Preferisco l’uva nera. Wolę ciemne winogrona.
L’uva è ricca di vitamine. Winogrona są bogate w witaminy.
Ten sam wyraz w liczbie mnogiej le uve możemy spotkać raczej w kontekście, w którym mówi się o jakości samego owocu. - LA FRUTTA – rozumiana jako zbiór owoców, które się je, po włosku jest w liczbie pojedynczej podczas gdy po polsku w liczbie mnogiej, na przykład:
La frutta è molto sana. Owoce są bardzo zdrowe.
Non le piace la frutta. Ona nie lubi owoców.
In vacanza ho mangiato molta frutta. Na wakacjach jadłam dużo owoców.
Przykładów można oczywiście znaleźć więcej, ale tym artykułem chciałam raczej zwrócić waszą uwagę na tego typu różnice między polskim a włoskim. Podczas nauki lepiej od razu je zauważyć niż uczyć się długiej listy słówek.
***
Aleksandra Leoncewicz – lektorka języka włoskiego, tłumaczka, prowadzi własne studio językowe italdico.
