Muzeum Narodowe w Warszawie od 20 września 2013 do 2 lutego 2014 roku będzie prezentować wystawę dzieł Guercina, jednego z najwybitniejszych malarzy włoskiego baroku. Wśród eksponowanych płócien znajdą się najsłynniejsze kompozycje pochodzące z kolekcji włoskich – pinakoteki oraz kościołów i pałaców Cento, rodzinnego miasta malarza, a także ze zbiorów słynnej rzymskiej Galleria Nazionale d’Arte Antica di Palazzo Barberini (Galerii Barberinich). Publiczność będzie miała wyjątkową okazję zobaczyć jedno z najbardziej intrygujących i zagadkowych dzieł
w historii nowożytnego malarstwa – rzadko prezentowany poza Rzymem obraz Pasterze arkadyjscy – „Et in Arcadia ego” z kolekcji Barberinich. Pokaz monumentalnych obrazów wzbogacą studia rysunkowe, szkice i ryciny. Retrospektywna wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie to pierwsza w Europie tak bogata prezentacja twórczości włoskiego artysty poza jego ojczyzną. Autorem nowoczesnej aranżacji plastycznej ekspozycji jest Boris Kudlička, znany scenograf teatralny i projektant.
Guercino, właściwie Giovanni Francesco Barbieri (1591–1666), był jedną z tych nieprzeciętnych osobowości, które zyskały wielką sławę już za życia. Cieszący się uznaniem współczesnych, a jednocześnie wierny swej niezależnej naturze artysta większość życia spędził w Cento, niewielkiej miejscowości we włoskim regionie Emilia, położonej między Bolonią a Ferrarą. Miasteczko, w którym do dziś znajduje się większość jego dzieł, odwiedzali – umyślnie zbaczając z głównych traktów – królowie, kardynałowie i politycy, kierując się do pracowni mistrza; sam Diego Velázquez zatrzymał się w Cento w 1629 roku specjalnie po to, by poznać malarza. Obrazy Guercina, obfitujące w wyrafinowane efekty kolorystyczne, charakteryzuje dynamika
i wielki ładunek dramatyzmu. Wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie pozwoli prześledzić kształtowanie się stylu tego niezwykłego malarza, a jednocześnie stanowić będzie okazję do szerszego spojrzenia na samo zjawisko baroku w jego najczystszej, włoskiej postaci.
Muzeum Narodowe w Warszawie pokaże ponad 80 dzieł, w tym 33 obrazy autorstwa Guercina – od młodzieńczych, pełnych inwencji, żywiołowych, aż po późne, dojrzałe, charakteryzujące się surowym naturalizmem, podporządkowane klasycyzującym tendencjom. Wśród eksponowanych płócien znajdą się słynne, wzbudzające zachwyt już za życia artysty kompozycje, które wywarły ogromny wpływ na kształtowanie się dojrzałego baroku w całej Europie. Oprócz Pasterzy arkadyjskich – „Et in Arcadia ego” (1618) z Galerii Barberinich, dzieła fascynującego nowoczesnością w ujęciu tematu, namalowanego przez zaledwie dwudziestosiedmioletniego artystę, publiczność zobaczy także monumentalne Ukrzyżowanie ze świętą Franciszką Rzymianką i świętą Elżbietą Węgierską (1630), obraz ołtarzowy z kaplicy Potockich w katedrze wawelskiej. Na wystawie prezentowane są również dzieła pochodzące z kolekcji polskich: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Diecezjalnego we Włocławku. Szeroki wachlarz zainteresowań
i wszechstronność warsztatu artysty oraz znaczenie dla dziejów historii sztuki odzwierciedli prezentacja ponad 50 studiów rysunkowych, szkiców i rycin.
Scenografia wystawy, stworzona we współpracy ze studiem projektowym WWAA przez Borisa Kudličkę, autora opraw plastycznych spektakli operowych takich jak Madame Butterfly, Król Roger, Otello i Don Giovanni, opiera się na wyraźnym zamyśle inscenizacyjnym – stanowi powściągliwą, nowoczesną interpretację najważniejszych zjawisk sztuki baroku: iluzji perspektywicznej, złudzenia, koloru, kontrastu światła i mroku. Do jej założeń należy również akcentowanie indywidualnych walorów oeuvre malarza.
Wystawa została przygotowana przez Fausta Gozziego, dyrektora Pinacoteca Civica di Cento, oraz przez Joannę Kilian, kustosz zbiorów malarstwa włoskiego
w Muzeum Narodowym w Warszawie, i zorganizowana przez Muzeum Narodowe
w Warszawie we współpracy ze StArt, Ambasadą Włoch oraz Włoskim Instytutem Kultury w Warszawie. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski i Prezydent Republiki Włoskiej Giorgio Napolitano.
W wieku XVII osobowość i dzieła Guercina zyskały popularność, którą porównywać można jedynie ze sławą największych mistrzów epoki – Caravaggia, Velázqueza i Rembrandta – podkreśla Joanna Kilian, kurator wystawy z ramienia MNW – Do coraz szerszego grona odbiorców twórczości mistrza z Cento chcielibyśmy – dzięki prezentowanej w MNW wystawie – zaprosić również polską publiczność.
Kuratorzy wystawy:
Fausto Gozzi – dyrektor Pinacoteca Civica di Cento, historyk i krytyk sztuki, wybitny badacz twórczości Guercina i baroku bolońskiego, autor wielu publikacji, współautor wystaw międzynarodowych, w tym największej dotąd monograficznej wystawy Guercina w Bolonii (1991). Odpowiada za merytoryczny kształt wystawy.
Joanna Kilian – kustosz zbiorów malarstwa włoskiego i wieloletni pracownik naukowy Muzeum Narodowego w Warszawie, autorka licznych publikacji, współautorka wielu wystaw, m.in. Transalpinum, Serenissima. Światło Wenecji, kurator wystawy Caravaggio. Arcydzieło z Pinakoteki Watykańskiej. Odpowiada za merytoryczny kształt wystawy. Jest jej kuratorem z ramienia Muzeum Narodowego w Warszawie.
Autor scenografii wystawy:
Boris Kudlička – w 1995 roku rozpoczął współpracę z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie jako asystent Andrzeja Kreutz-Majewskiego. Od 1996 roku samodzielnie tworzy scenografie, przede wszystkim do spektakli operowych. Współpracuje z czołowymi europejskimi reżyserami. Odpowiadał za oprawę plastyczną licznych spektakli operowych, m.in. Madame Butterfly, Króla Rogera, Otella, Don Giovanniego, także dla wielkich scen poza granicami Polski (m.in. w Berlinie, Moskwie, Petersburgu, Waszyngtonie, Los Angeles, Tel Awiwie, Bratysławie i Walencji). Współtworzone przez niego spektakle prezentowane były podczas festiwali operowych w Edynburgu, Hongkongu i Tokio. Wspólnie z Andrzejem Kreutz-Majewskim zaprojektował polski pawilon na Expo 2000 w Hanowerze oraz wnętrze polskiego pawilonu na Expo 2010 w Szanghaju (we współpracy z pracownią architektoniczną WWAA). Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje działalność wystawiennicza. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień.
