Wiele języków o podobnym pochodzeniu ma pewne cechy wspólne. Bez wątpienia, pierwszą cechą jest dzielenie tego samego alfabetu oraz, w dużej mierze, struktur gramatycznych lub słownictwa. To właśnie dlatego większość osób mówiących po francusku lub po hiszpańsku bez problemu może porozumieć się po włosku bez dobrej znajomości tego języka.
Podobieństwo między językami może być widoczne nawet jeśli nie należą one do tej samej rodziny językowej, nie tylko dzięki całemu dziedzictwu greki i łaciny, ale także dzięki językowej globalizacji. Przykładem mogą być języki włoski i angielski. Chociaż oba należą do różnych podgrup języków indoeuropejskich – włoski do romańskiej, a angielski do germańskiej – mają pewne podobieństwa leksykalne zarówno w formie, jak i znaczeniu. Nie brakuje jednak „fałszywych przyjaciół”, czyli słów, które wydają się identyczne w obu językach, ale mają zupełnie inne znaczenie i w rezultacie mogą powodować potknięcia i być źródłem wielkiego śmiechu lub zdziwienia. W tym numerze skupimy się na niektórych słowach z języka angielskiego, które mają zwodnicze lub niejednoznaczne tłumaczenie na język włoski. Oto kilka przykładów:
COLD ≠ CALDO
Jak wielu z was pomyliło przymiotnik caldo z angielskim cold, zwłaszcza na początku nauki włoskiego? Te dwa słowa, mimo że mają podobną wymowę, posiadają całkowicie przeciwne znaczenie. W rzeczywistości caldo odpowiada angielskiemu hot (gorący), podczas gdy cold to po włosku freddo (zimny).
PARENTS ≠ PARENTI
To może wydać się banalne, ale trzeba to podkreślić: parents nigdy nie jest tłumaczeniem parenti. Parents oznacza rodzice, podczas gdy parenti to po angielsku relatives (krewni).
ARGUMENT ≠ ARGOMENTO
Czasami jednym słowem możemy zmienić wyraz twarzy ludzi, którzy nas słuchają. Z tego powodu warto pamiętać, że termin argomento jest daleki w znaczeniu od angielskiego argument. W rzeczywistości ten pierwszy oznacza topic, subject, matter, theme (temat), podczas gdy drugi oznacza litigio lub discussione (kłótnia).
TO PRETEND ≠ PRETENDERE
Być może jeden z najbardziej zwodniczych, a zatem jeden z najbardziej powszechnych. Czasownik pretendere odpowiada angielskiemu znaczeniu to pretend, ale nie temu najpopularniejszemu. Istotnie, to pretend ma swój odpowiednik we włoskich fare finta, fingere (udawać), podczas gdy pretendere to po angielsku to claim (domagać się).
CONSISTENT ≠ CONSISTENTE
Niewłaściwie używane kalki językowe mogą nawet uniemożliwić komunikację. Przykładem może być zdanie: Il contenuto del report è davvero consistente (Treść raportu jest naprawdę znaczna), gdzie przymiotnik consistente został błędnie użyty zamiast przymiotnika coerente (spójny).
ACTUALLY ≠ ATTUALMENTE
Inny przykład nieporozumienia może stanowić niewłaściwe tłumaczenie actually i attualmente. Aby lepiej to zrozumieć, posłużymy się dwoma przykładami:
Attualmente sto lavorando a un nuovo progetto. (Obecnie pracuję nad nowym projektem)
I’m actually working on a new project. (Faktycznie, pracuję nad nowym projektem)
Oba zdania są poprawne z gramatycznego punktu widzenia, ale ich znaczenia bardzo się od siebie różnią. Actually oznacza in realtà e effettivamente (faktycznie, w rzeczywistości) i nie ma nic wspólnego z czasem. Aby wyrazić pojęcie czasu można uczyć currently (obecnie, aktualnie).
INCIDENT ≠ INCIDENTE
Incident może przypominać włoskie incidente, ale zgodność znaczenia między dwoma językami możemy znaleźć tylko wtedy, gdy mówimy o dyplomacji. W istocie, diplomatic incident odpowiada dokładnie włoskiemu incidente diplomatico. W innych przypadkach incident znaczy un avvenimento, un fatto casuale (wydarzenie, przypadek losowy). Accident lub car-crash to poprawne tłumaczenie l’incidente stradale (wypadek samochodowy).
REALIZE ≠ REALIZZARE
Również w przypadku tych dwóch słów nie ma mowy o zbieżności znaczenia. Czasownik to realize oznacza rendersi conto, capire, comprendere (rozumieć, zdawać sobie sprawę) i nie jest możliwe używanie go ani w znaczeniu produrre (produkować), ani realizzare, soddisfare (realizować). W rzeczywistości realizzare odpowiada angielskim to design, to produce, to craft lub fulfill, come true (spełniać).
ULTIMATE ≠ ULTIMO
Nie, ultimo nie oznacza definitivo (ostateczny), migiliore (lepszy), massimo (największy), wręcz przeciwnie! Chociaż może również przyjąć znaczenie più recente (najnowszy), tak naprawdę odpowiednikiem włoskiego ultimo jest angielskie last (ostatni).
TO REST ≠ RESTARE
Przykro nam rozczarowywać tych, którzy liczyli na istnienie pewnego zbiegu znaczeń między tymi czasownikami, niestety nie! Czasownik to rest oznacza riposare (odpoczywać), i nie może być używany w znaczeniu rimanere (pozostawać).
TO SPEND ≠ SPENDERE
Spendere jest kalką tylko częściowo. W istocie, po włosku możemy tylko spendere i soldi (wydawać pieniądze) i błędem jest łączenie tego czasownika z czasem. Z il tempo używamy czasowników passare albo trascorrere (spędzać).
Włoskie słowa można poprawnie przetłumaczyć, szukając podobnych wyrazów w języku angielskim, ale w większości przypadków podobne słowa mają różne znaczenia. Niektóre słowa mają więcej niż jedno tłumaczenie w językach włoskim i angielskim, dlatego konieczne jest rozpoznanie różnych możliwych znaczeń. Aby uniknąć popełniania błędów mówiąc po włosku, bycia źle zrozumianym lub tworzenia zawstydzających sytuacji, dobrze jest znać przynajmniej te najbardziej powszechne.
tłumaczenie pl: Adrianna Gertych
