Uczenie się nieregularnych form participio passato nigdy nie należało do najprzyjemniejszych form spędzania czasu studentów, a jednak wszyscy się ich uczyliśmy; wszyscy ci, którzy chcieli nauczyć się włoskiego, bo zazwyczaj czas przeszły passato prossimo był jednym z pierwszych czasów przeszłych, którego nas uczono w szkole, czy na różnych kursach językowych. Nie ma innej opcji, trzeba nauczyć się tych form na pamięć, ponieważ wiele, przynajmniej na pierwszy rzut oka nie jest do niczego podobnych i trudno je odgadnąć. A tymczasem musimy pamiętać, że na podstawie wielu form nieregularnych participio passato powstają rzeczowniki i struktury, które wzbogacają nasze słownictwo, a przede wszystkim poszerzają naszą znajomość języka. Znajomość participio passato zdecydowanie ułatwia zatem rozumienie, a z czasem i mówienie w języku włoskim.
Chciałabym przedstawić wam listę, przynajmniej niektórych grup. Podzielę je według formy rzeczownika, który tworzą:
1) Forma participio nie zmienia się:
ridere – riso – il riso – śmiech
sorridere – sorriso – il sorriso – uśmiech
fare – fatto – il fatto – fakt
dire – detto – il detto – powiedzenie
essere – stato – lo stato – stan
mordere – morso – il morso – kęs, ugryzienie
2) Forma participio przyjmuje żeńską końcówkę:
cuocere – cotto – la cottura – gotowanie
proporre – proposto – la proposta – propozycja
sorprendere – sorpreso – la sorpresa – niespodzianka
promettere – promesso – la promessa – obietnica
permettere – permesso – il permesso – pozwolenie
correre – corso – la corsa – bieg
scrivere – scritto – la scritta – napis
offrire – offerto – l’offerta – oferta
offendere – offeso – l’offesa – obraza
rispondere – risposto – la risposta – odpowiedź
vedere – visto – la vista – widok, wzrok
scegliere – scelto – la scelta – wybór
spendere – speso – la spesa – zakupy
scendere – sceso – la discesa – zjazd, zejście
3) Forma participio stanowi bazę rzeczownika:
aprire – aperto – l’apertura – otwarcie
chiudere – chiuso – la chiusura – zamknięcie
morire – morto – la morte – śmierć
chiedere – chiesto – la richiesta – prośba, zapytanie
leggere – letto – la lettura – czytanie, lektura
decidere – deciso – la decisione – decyzja
Poza tym same formy participio passato służą do budowania zdań takiego rodzaju:
Fatti gli esercizi, vado a casa. Zrobiwszy ćwiczenia, idę do domu.
Finita la lezione, possiamo giocare. Skończywszy (po skończeniu) lekcji, możemy się bawić.
Podczas gdy po polsku zdania te brzmią dziwnie i staroświecko, to po włosku te formy są bardzo przydatne, ponieważ wszystko to, co pozwala nam unikać odmiany czasownika jest uznawane za łatwiejsze. Przekonałam was do nauczenia się participio passato?
***
Aleksandra Leoncewicz – lektorka języka włoskiego, tłumaczka, prowadzi własne studio językowe italdico.
