W pewnej książce Dorota przeczytała następujące zdanie: „Era un personaggio unico. A volte sembrava gli mancasse qualche venerdì” [dosł. „Był osobą jedyną w swoim rodzaju. Czasami zdawało się, że brakuje mu kilku piątków.”]. Muszę przyznać, że wcześniej nigdy nie słyszałem tego wyrażenia. Po krótkich poszukiwaniach dowiedziałem się, że idiom ten (mancare qualche venerdì – dosł. brakować kilku piątków) oznacza, iż ktoś wydaje się dziwny lub głupio wygląda. Powiedzenie to wywodzi się z przekonania, że osoby urodzone przedwcześnie mają zazwyczaj problemy z zachowaniem. Dlaczego akurat piątek? Ponieważ właśnie z piątkiem tradycyjnie łączą się różne praktyki mające przynieść szczęście, rytuały magiczne oraz praktyki okultystyczne. Ciekawe… Nigdy nie przestajemy uczyć się czegoś nowego o własnym języku.
Skoro już jesteśmy przy tym temacie – naszła mnie wątpliwość, czy może istnieją inne wyrażenia idiomatyczne, które za bohaterów mają właśnie dni tygodnia. Znalazłem poniższe ciekawe przykłady:
Essere sempre in mezzo come il giovedì! [dosł. Być zawsze w środku jak czwartek.] Idiomu tego używa się bardzo często w moich stronach, na półwyspie Salento, a oznacza on, iż ktoś zawsze robi wszystko, byleby tylko znaleźć się w centrum uwagi lub móc w każdej sytuacji wrzucić swoje trzy grosze bez względu na to, czy prosi się go o wyrażenie własnej opinii czy nie.
Dio non paga il sabato! [dosł. Bóg nie płaci w soboty.] Wyrażenie to oznacza, że za wszelkie zło, które czynimy w życiu, przewidziana jest kara. Quel furfante ha fatto di tutto per mettere zizzania. Per fortuna Dio non paga il sabato! [dosł. Ten łobuz zrobił wszystko, by posiać niezgodę. Na szczęście Bóg nie płaci w soboty!]. Wiecie, co znaczy mettere/seminare zizzania, prawda? Oznacza sianie niezgody w związkach międzyludzkich.
Dare gli otto giorni! [dosł. dać osiem dni] Wyrażenie to oznacza zdecydowane przegonienie jakiejś osoby. Non sopportavo più Maria, così le ho dato gli otto giorni. Spero di non vederla mai più! [dosł. Nie mogłem już znieść Marii, więc dałem jej osiem dni (przegnałem ją precz). Mam nadzieję, że już nigdy jej nie zobaczę!]
Pozostaje mi jeszcze czas, by odpowiedzieć na ostatnie pytanie. Anna zgłasza, że została poprawiona, gdy użyła następującego zdania: Sono andata al cinema insieme con la mia amica. [Poszłam do kina razem z przyjaciółką.] Czy mówi się insieme a czy insieme con? Otóż obie konstrukcje są poprawne w języku włoskim. Należy jednak wspomnieć, że w języku mówionym częściej używa się wyrażenia insieme a i tylko z tego powodu wydaje się ono stosowniejsze. Ja osobiście też je wolę.
„Również historia języka włoskiego potwierdza, iż oba te wyrażenia są poprawne. Możemy tu przytoczyć przykład zaczerpnięty z Alessandra Manzoniego („Questa volta, insieme con la voce, venne fuori l’uomo, don Abbondio in persona”) lub z Carla Cassoli („Il cappellano era insieme a un soldato); możemy też naśladować użycie tego wyrażenia za Gabrielem D’Annunzio („Le sette vele stanche vengono innanzi insieme con la sera”) lub Eugenio Montale („Insieme alla natura la nostra fiaba brucerà in un lampo”): w żadnym wypadku nie popełnimy błędu”. (Ze strony Accademia della Crusca).
