Umbria to idealny kierunek wakacyjny. Otaczająca przyroda, parki, wszechobecna sztuka, sporty na świeżym powietrzu, imprezy o międzynarodowym zasięgu i fantastyczna kuchnia regionalna sprawią, że Wasz pobyt w tej części Włoch będzie niezapomniany. Tu każde miejsce cechuje niepowtarzalna tożsamość, która jest wynikiem wpływów tysiącleci cywilizacji: Umbryjczyków, Etrusków, Sabinów i Rzymian, a także epoki Średniowiecza i Renesansu, które pozostawiły po sobie wspomnienia i ponadczasowe arcydzieła. Chłopska pomysłowość cierpliwie wyrzeźbiła otoczenie, odbudowując, uprawiając i sadząc nowe drzewa oliwne i winorośle, które nie tylko stanowią źródło win i cennej oliwy, ale stały się również symbolem tych ziem. Będąc w Umbrii wystarczy przemierzyć kilka kilometrów, aby zetknąć się z dziką przyrodą odznaczającą się wielowiekowymi bukami, głębokimi jaskiniami oraz górami, w których wybrzmiewa echo starożytnych legend. Umbria to region niezwykle bogaty w wodę, który wyłania się z górskich źródeł i jezior, wpada do rzek drążących imponujące kamienne wąwozy, przechodzi w bagna i sztuczne zbiorniki, które magicznie przekształcają się w naturalistyczne oazy.
Cammini sulle orme di San Francesco
W Umbrii znajduje się aż 10 szlaków, wśród których wyróżniają się te poświęcone świętym, począwszy od franciszkańskich i benedyktyńskich. „La Via di Francesco” (24 odcinki na 400 km) to trasa prowadząca przez Toskanię, Umbrię i Lacjum, która pozwala dotrzeć do Asyżu i bazyliki poświęconej św. Franciszkowi, z miejscowości La Verna (9 odcinków na 180 km) na północ lub z Rzymu (14 odcinków) na południe. „Krótszy jest szlak franciszkańskich protomęczenników (6 odcinków na 101 km), który przebiega przez obszar terytorialny diecezji Terni-Narni-Amelia. Cammino di Benedetto z kolei (16 odcinków na 300 km), to długa trasa nastawiona na walory historyczne i duchowe, która przecina fascynujące obszary górskie, w tym miasteczko Norcia.
Starożytne miasteczka
W starożytności, w średniowieczu i renesansie Umbria była pulsującym miejscem na mapie Włoch. Znajdowała się w centrum wydarzeń historycznych, kulturalnych i religijnych. Miasta rozkwitły tu w niezwykły sposób, gromadząc niezliczone dziedzictwo artystycznych cudów stworzonych ze stanowisk archeologicznych, kościołów, zamków i pałaców. Perugia, położona na wzgórzu o nieregularnym biegu, jest największym miastem sztuki Umbrii. Prawie wszystkie jej klejnoty skupiają się w historycznym centrum miasta, zarysowanym przez dwa kręgi etruskich i średniowiecznych murów. Punktem centralnym jest Piazza IV Novembre, pośrodku której usytuowana jest urokliwa Fontana Maggiore, będąca symbolem miasta. Wokół niej wznosi się gotycka katedra i wspaniały Palazzo dei Priori wraz z Collegio del Cambio, ozdobiony freskami Perugino, a także pełna arcydzieł Galeria Narodowa Umbrii. Wąski w swoich murach Asyż jest miejscem magicznym, a fakt że przez wieki, od średniowiecza aż po dzień dzisiejszy, pozostał nietknięty, czyni go jeszcze bardziej niesamowitym. 
Ciężko oprzeć się urokowi bazyliki San Francesco, jednego z kluczowych i najbardziej rozpoznawalnych zabytków czasów chrześcijaństwa. Budowla złożona jest z dwóch nałożonych na siebie kościołów: w dolnym, gdzie znajduje się grobowiec Świętego, można podziwiać freski autorstwa Simone Martini, Cimabue i Lorenzetti; górna część to kontynuacja dzieł Cimabue, ale przede wszystkim cykl życia San Francesco, dwadzieścia osiem paneli Giotta lub przez niego nadzorowanych. Spoleto, stolica starożytnego księstwa Longobardów, jest gęstym skupiskiem szarego kamienia osadzonego w zieleni. Jego potężna masa kryje fascynujące widoki i wiele skarbów architektury. Oprócz obszaru, który był częścią Forum Romanum i niektórych niezwykłych kościołów, nie można pominąć również Il Duomo romanico – romańskiej katedry (XIII w.), usytuowanej na końcu spektakularnego placu: jej fasada jest arcydziełem. Nowoczesne i dynamiczne Terni zawdzięcza swój obecny kształt, po ciężkim bombardowaniu, którego ofiarą padło podczas drugiej wojny światowej, projektom architekta Mario Ridolfi. Miasto zachowało część starożytnego centrum i kilka niepowtarzalnych zabytków: XIII-wieczny kościół San Francesco z piękną kaplicą Cappella Paradisi; starożytny kościółek Sant’Alò, będący małym romańskim klejnotem; kościół San Salvatore, zbudowany na rzymskiej świątyni słońca (Tempio del Sole); kościół w San Pietro i wreszcie Duomo, wzniesiony w XVII wieku. Todi jest miejscem narodzin Jacopone, mistycznego autora hymnów. W pobliżu Piazza del Popolo znajduje się wczesnochrześcijański kościół San Fortunato, przekształcony pod koniec XIV wieku na styl gotycki, natomiast świątynia Santa Maria della Consolazione, której projekt przypisano Bramantemu, uważana jest za jeden z symboli architektury renesansowej. Wyizolowane na szczycie tufu Orvieto emanuje niezrównanym urokiem, który urzeka swoim pięknem wielu turystów odwiedzających miasto każdego roku. Jego popularność związana jest głównie z Duomo, jednym z absolutnych arcydzieł włoskiego gotyku. Punktem obowiązkowym dla miłośników renesansu jest Città di Castello z majestatycznym Palazzo Vitelli, siedzibą Pinacoteca, w którym zostały zachowane dzieła, między innymi, twórców takich jak: Luca Signorelli i Raffaello oraz Palazzo Albizzini. Kolejnym miastem o renesansowej architekturze jest Foligno, uważane za „centrum świata”, przez wzgląd na jego wspaniałe budynki, wśród których wyróżniają się te rodzin Orsinich i Trincich skrywające freski Gentile da Fabriano. Tutaj w 1472 r. wydrukowano pierwszą książkę w języku włoskim: Boską Komedię.
Zajęcia na świeżym powietrzu, przyroda, parki i sport
Na terenie Umbrii znajduje się kilka obszarów chronionych, w tym Park Narodowy Monti Sibillini, STINA i inne bardziej ograniczone miejsca, takie jak Parki Siedmiu Braci i Villalba, Jezioro Alviano (Oaza WWF) i Oaza Doliny. Dzięki rozbudowanej sieci rzecznej i otaczającym górom, Valnerina, stanowi dziś idealne miejsce do uprawiania wielu sportów na świeżym powietrzu, w tym raftingu. Wybór tras jest ogromny: od tych najbardziej przepełnionych adrenaliną, biegnących pod wodospadami Marmore, po spokojniejsze i bardziej przystosowane dla dzieci. Valnerina oferuje również możliwość uprawiania hydrospeedu i kajakarstwa rzecznego na wszystkich poziomach, a także jest znana ze wspinaczki sportowej. Klify Ferentillo to prawdziwy raj dla wspinaczy. Bez wątpienia najsłynniejszą atrakcją turystyczną doliny są wodospady Marmore, które dzięki 165-metrowemu skokowi wody stanowią widok, którego nie można przegapić. Na obszarze Parku Fluviale w miejscowości Nera zaskoczy nas gęsta sieć ścieżek, które nie tylko pomagają w eksplorowaniu piękna przyrody, ale również prowadzą do historycznych i kulturalnych miejsc o niewiarygodnym uroku, takich jak opactwo San Pietro in Valle z ołtarzem wyłożonym lombardzkimi płaskorzeźbami, czy też w kierunku opuszczonego miasta Umbriano. Panują tu także idealne warunki do uprawiania trekkingu i kolarstwa górskiego. Od 1980 r. Monte Cucco jest jednym z najpopularniejszych obszarów konkursowych dla pilotów Free Flight na całym świecie. Park Monte Cucco to doskonałe miejsce na zajęcia na świeżym powietrzu: znajduje się tu wiele ośrodków sportowych z kortami tenisowymi i basenami spa, a także wodne parki rozrywki i stawy wyposażone w sprzęt do wędkowania.
Enogastronomia
Umbria szczyci się tradycją winiarską sięgającą czasów Etrusków i Rzymian, którzy mogli rozpocząć uprawę winorośli głównie dzięki pagórkowatemu obszarowi wapienno-gliniastemu i idealnemu klimatowi. Na szczególną uwagę zasługuje trzynaście win DOC i dwa wina DOCG. Perłami tysiącletniej tradycji regionalnej są Torgiano Rosso Riserva DOCG i Sagrantino DOCG di Montefalco. W celu odkrycia tajników sztuki winiarskiej, proponujemy cztery trasy „Strade del Vino”, szlaki enogastronomiczne, które nawiązują do piękna historycznego oraz sztuki. Prawie tak samo jak wino, w Umbrii doceniany jest olej, który cechuje się wysoką jakością i nie ma sobie równych w całym kraju. 
Wzgórza u podnóża Apeninów to idealne miejsce do powolnego dojrzewania oliwek – taki proces sprawia, że zachowują one niską kwasowość. Tłoczone na zimno i najczęściej mieszane, dają smaczną, owocową oliwę o intensywnym zielonym kolorze, niezbędny składnik tradycyjnej kuchni. Kuchnia Umbrii odznacza się autentycznością i prostotą oraz jest silnie związana ze smakami ziemi. Wśród charakterystycznych dla tego regionu pierwszych dań znajdziemy: makaron umbricelli przyrządzany z mąki i wody zatopiony w sosie pomidorowym, makaron stringozzi w gęsim sosie bądź podawany z dzikimi szparagami, ręcznie robione tagliatelle, ibrecciata (zupa ze strączków roślin i zbóż), gobbi (karczochy) alla perugina, zupa z ciecierzycy i kasztanów z Orvieto, a także ciriole (rodzaj regionalnych bułeczek) przyprawione czosnkiem. Do popularnych dań mięsnych należą: pieczony łeb jagnięcy, głowa, torello alla perugina, dzik, sarna, pieczona gęś, nadziewana kaczka i pijana kura z Orvieto gotowana w słynnym lokalnym winie. Chianina, hodowana w Umbrii od ponad dwóch tysiącleci, to bydło, które daje cenne, niezwykle delikatne, niskotłuszczowe mięso – prawdziwy przysmak. Bezwzględnym numerem jeden tradycyjnej kuchni pozostaje jednak wieprzowina. W miejscowościach Norcia i Valnerina obróbka wieprzowiny jest sztuką przekazywaną od stuleci i osiąga niezrównany poziom doskonałości: szynka z miasta Norcia jest uznawana za jedną z najlepszych we Włoszech. Lista drugich dań obejmuje również ryby słodkowodne. Świecka kuchnia jeziora Trasimeno oferuje, między innymi, specjały takie jak karp królewski in porchetta, tegamaccio (duszony gulasz rybny), smażony okoń królewski, szczupak (spaghetti z jajkiem) i aterynka śródziemnomorska. W jeziorze poławiane są również dwa rodzaje węgorza. Należy jednak podkreślić, że cała kuchnia Umbrii jest bogata w specjalne składniki; to w wyniku kultywowania wiejskiej tradycji i wykorzystywania dzikich warzyw z lasu i polnych ziół, zaskakuje różnorodnością aromatów. 
Warto skosztować również inne typowe produkty, takie jak fasola Cave di Foligno, cebula Cannara, czerwony ziemniak Colfiorito, cicerchia (bardzo smaczne małe rośliny strączkowe), orkisz z Monteleone i ze Spoleto oraz soczewica Castelluccio z Norcia, a także wyjątkowy szafran z Cascia i Città della Pieve. Królową regionu jest jednak trufla, produkt pożądania, który dzięki intensywnemu zapachowi jest motywem przewodnim wielu przepisów. Ziemia Umbrii obfituje w wysoko cenioną białą truflę, truflę czarną z miejscowości Norcia lub Spoleto, występującą latem truflę scorzone oraz bianchetto – truflę białawą. Tym sposobem dotarliśmy do deserów: Torcolo di San Costanzo (pączek ciasta chlebowego z olejem, kandyzowanym cytronem, rodzynkami, orzeszkami pinii i anyżem), strufoli (smażone ciasto z miodem lub alkermes), torciglione, makaron z orzechami włoskimi ( typowe dla bożonarodzeniowej Wigilii), tozzetti del pescatore, fave dei morti, la rocciata, panpepato, crescionda, pampolenta, cicale i ciaramicola, typowa wielkanocna słodycz z Perugii, ale przede wszystkim czekolada, której w Umbrii istnieje doskonała przemysłowa i rzemieślnicza produkcja.
